Türk Mitolojisindeki Keloğlan - “Tazşa”:
Türk - Altay mitolojilerinde adı geçen, saçsız masal kahramanı Keloğlan, anasıyla yaşayan bir garibandır masalların başlangıcında. Fazlaca hâyâlperesttir. Annesiyle vedalaşır ve masalların gelişme kısmı böylece başlar.
Aslında iki ayrı dönemin Keloğlan'ı vardır ve birbirlerinden farklıdır. Birincisi, mitolojik çağ; ikincisi, masalsı çağ.
Meselâ mitolojik evrede keloğlan, ateş tanrıçası ile mücadele ederken masalsı evrede islâmî figürler de yerleşir ve keloğlan, ateşte yanmaz. Mitolojik evrede tam mânâsıyla bir kahraman iken masalsı evrese sivri zekâlı ve hatta hilebaz bir hâle bürünür. işte bu mitolojik evredeki Keloğlan'ın ismi Tazşa'dır.
Tazşa, Türk ve Altay (özellikle Kazak) mitolojisinde ve masallarında sık sık adı geçen kel kahramandır. Bazen Kalca (Kalça) veya Kelçe (Kelce) şeklinde de geçer.
Daz (kel) başlı bir yiğittir. Gücünü kelliğinden alır. Türk söylencelerinde kellik bir güç ve zeka simgesidir. Aynı zamanda dolaylı olarak ve kendiliğinden ortaya çıkan kurnazlık ve yenilmezlik gibi özellikleri barındırır. Daz (kel) başlı yiğit asla yenilmez. Bazı durumlarda normal, sıradan bir insan olan kahraman silkinerek ton (don, biçim) değiştirerek birdenbire Tazşa’ya dönüşür. Hatta onunla birlikte atı da silkinir ve daz başlı olur. Böylece ikisi de yenilmez hale gelirler. Tazşa, Keloğlan’ın önsel ve ilkel biçimidir. Ancak Keloğlan gibi gülünç değildir. Aksine kellikle birlikte yiğitliği ve ciddiyeti, ayrıca fiziksel özelliklerinin gelişmişliği ile gücü de artar.
Avarların söylencelerinde, soyundan türedikleri dazbaşlı (kel) ataları vardır. Kelçe; Çokbilmiş, kurnaz ve talihlidir. Ukala ve alaycı olarak da görünür. Kendisini kele dönüştürerek öteki dünyaya bile gidebilir, göğün yedi katını ve yıldızları dolaşır. Altay efsanelerinde kel kadın şaman ölüleri bile diriltir. Bu nedenle kellik bir güç simgesidir. Güneşli bir günde kar yağdırır, fırtına çıkarır. Manas Destanında Targıl Taz adlı bir kahin vardır. Kel/Kal sözcüğünün Moğolca Gal “Ateş” sözcüğü ile de bağlantısı vardır. Ateş kutsallık ve güç içeren bir enerjiye sahiptir. Moğolların Gal Han adlı bir Tanrıları vardır ve sözcük olarak kellik anlamıyla bağlantılıdır. Alıntıdır..
