Geleceğin besinleri böcekler olabilir mi?

Kırmızı etten fazla protein içeren hamam böcekli ekmek

Nasıl mı?

Brezilyalı gıda mühendisleri, küresel nüfus artışı karşısında hayvansal proteinin yetmeyeceği düşüncesiyle Afrika ülkelerini örnek aldı ve böceklerden yapılan bir un türü geliştirdi.

Birleşmiş Milletler (BM) 2050 yılına dek dünya nüfusunun yaklaşık 9,7 milyara ulaşacağını öngörüyor.

Küresel gıda yetersizliği riskine karşı BM'nin önerisi, insanların böcek tüketimini de rejim alışkanlıklarına katması.

Güneydoğu Asya ülkeleri başta olmak üzere dünyanın birçok yerinde böcek, protein kaynağı görevinde. Böcekler hem doğada varlar, hem de masrafa neden olmuyorlar.

Ancak ekmeğin şehirlerde birçok insanı yerinden zıplatan hamam böcekleriyle yapıldığı örnekler pek yok. 

Brezilyalı araştırmacılar da unu yaparken, Nauphoeta Cinerea cinsi hamam böceğini (ıstakoz ya da benekli hamam böceği de deniyor) kullandılar.

Kuzey Afrika kökenli bu haşere, tarantula örümcekler ile kertenkeleler gibi egzotik ev hayvanlarına da yem olarak veriliyor. 

Bu böceklerin özelliği, kafeste tutulduklarında çok kolay ve hızlı üremeleri.

Brezilya'daki Rio Grande Üniversitesi'nden gıda mühendisleri Andressa Jantzen ve Lauren Menegon, hamam böceklerini iki sebepten seçmiş:

• Protein zengini olmaları (kırmızı et yüzde 50, hamam böcekleri ise yüzde 70 protein oranına sahip)
• Milyonlarca yıl, evrimsel süreçlere rağmen genetiğini koruyarak hayatta kalmış olmaları

Jantzen, "Bu canlılar evrimle beraber değişen çevreye ayak uydurmayı sağlayan çok iyi bir yapıya sahip olmalı" diyor. 

Protein bombası

İki araştırmacı, ekmekleri üretmek için kilosu 51 dolar olan kurutulmuş hamam böceklerini laboratuvarda öğütmüş.

Ekmek tarifinde yüzde 10 böceklerden geliştirilen un, yüzde 90 normal buğday ürünleri kullanılmış. Bu bile şaşırtıcı sonuçlar almaya yetmiş.

BBC Brezilya Servisi'ne konuşan Andressa Jantzen, hamamböceklerinin ekmekteki protein içeriğini yüzde 133 artırdığını söylüyor. Geleneksel ekmeğin 100 gramlık bir diliminde 9,7 gram protein varken, hamamböcekli ekmekte 22,6 gram var.

Jantzen, "Bu tarifle yağ oranını da yüzde 68 azalttık" diyor.

Brezilyalı araştırmacıya göre, bu ekmeğin tat olarak diğerlerinden çok büyük bir farkı da yok:

"Ekmeğin tadı, kokusu, dokusu ve renkleri ile ilgili duyusal analizler gerçekleştirdik. Önemli bir değişiklik gözlemlemedik ama bazıları ekmekte hafif bir yer fıstığı tadı hissedebilir. "

Arı, karınca, kelebek, akrep

Beslenme uzmanı Prof. Enio Viera, insanların böcek tüketimi üzerine çalışıyor.

Viera'ya göre, beslenme alışkanlıklarımıza daha birçok hayvanı katabiliriz: Arılar, karıncalar, kelebekler, çekirgeler ve akrepler gibi...

Böcekleri yemek olarak kabul etmenin kültürel bir zorluk yarattığına da dikkat çeken Viera, "Oysa birçok kez tozlaştırılmış böcek yiyor, farkına bile varmıyoruz" diyor.

Viera ayrıca, böceklerin çevreye etkisinin birçok geleneksel gıda türüne oranla daha hafif olduğunu söylüyor:

"1 kg kırmızı et üretmek için 250 metrekare toprak gerek. Oysa ki hamam böceklerini 30 metrekarelik alana koyup aynı oranı yakalayabiliriz. Üstelik suya da daha az ihtiyaç duyulur: 1 kg kırmızı et için 20 bin litre su gerekirken, 1 kg böcek için bin litre yeterli."

Brezilya Böcek Yetiştiricileri Kuruluşu'na göre, tropikal iklimi sayesinde Brezilya 95 tür ile en büyük yenebilir böcek çeşitliliğine sahip.

BM'ye göre dünya üzerinde böcek yiyenlerin sayısı 2 milyarın üzerinde. 

Jantzen ve Menegon, şimdi de kek, bazı yağ türleri ve tahıllı gofretler gibi böcekten geliştirdikleri yeni besleyici ürünler üzerinde çalışıyor. 

Öte yandan Brezilyalılar şimdilik süpermarket raflarında hamam böcekli ekmeğe rastlayamayacak çünkü ülkedeki sağlık yetkilileri halen haşerelerin sadece diğer hayvanları beslemek için kullanılmasına izin veriyor.

İspanya ise şimdiden böcekli gıdaları ticarileştirmeye başladı. Carrefour süpermarket zinciri, ülkede cırcırböceği ve bazı larva türleriyle yapılmış atıştırmalıklar satıyor. 

İngiltere'de de Eat Grub şirketi, fırınlanmış çekirge ve kurtçuklarla evlere sipariş hizmeti veriyor.

ABD'li araştırma şirketi Global Market Insights'a göre, küresel yenebilir böcek pazarı önümüzdeki 5 yılda 700 milyon doları aşabilir.

Peki sizin hamam böcekli ekmeği denemeye cesaretiniz var mı?