SU ile ilgili "Su tanrıları " her mitolojide tüm dünyada çok yaygındır.
Su ,yaşamsal özelliklerinden dolayı hemen her toplumda kendisine kutsiyet atfedilen bir tabiat unsuru konumundadır.Ancak tarihe baktığımızda ,ilkel insanda kutsalı kişileşirme eğiliminin baskın oluşu ona tanrısal nitelikler atfedilmesine ve beraberinde bir takım tapımlar doğmasına sebep olmuştur.
Sümer mitolojisinde ,su tanrısı olarak Enki'yi görürken , Mısır Mitolojisinde tüm göllerde,akarsularda ve kuyularda ilahi bir ruh olduğuna inanmakta olduklarına şahit oluruz.Hatta bu yüzden tüm balıkları da kutsal kabul etmiştirler ve yılda sadece bir gün yapılan takdis töreninin ardından balık yemekte idiler.Mısır Halkının özellikle Nil Nehrini tanrılaştırarak ona kurbanlar sundukları bilinmektedir.Nil Nehrine Hapi adını vermişlerdir.Nili kontrol eden diğer önemli tanrıları da Osiris dir.
Hinduizmin kutsal metinlrinden olan Vedalarda önemli yer işgal eden tanrı İndra ise suları kontrolünde tutmaktadır.
Aztek uygarlığında ve Yunan mitolojisinde oldukça kalabalık şekildedir
-Aztek uygarlığında
Tlaloc, gök tanrısı, yağmur ve depremler.
Chalchiuhtlicue, , göller, nehirler, denizler, akarsular, yatay sular, fırtınalar ve vaftiz,su tanrıçası
Huixtocihuatl, tuz tanrıçası.
Opochtli, balıkçılık tanrısı.
Tlaloques, damla tanrıları.
Tlaloquetotontli, nehir tanrıçası.
-Yunan mitolojisinde
Eurybia, denizlerin ustalık tanrıçası
Galene (Γαλήνη), sakin denizlerin tanrıçası
Anapos, doğu Sicilya su tanrısı
Brizo, denizciler tanrıçası
-Mısır mitolojisinde
Sobek, Nil nehir tanrısı.
Nephthys, nehir tanrıçası
-Hindu / Vedik mitolojisinde
Varuna, okyanusların Rabbi
Apam Napat,tatlı su tanrısı
Ganga, Ganj Nehri tanrıçası
Vishnu [balık tanrısı],Vedas’ı Atbaş’dan (Asura Hayagreevan) kurtarmak için balık şeklini alan Hind tanrısı (Mahavişnu=Mahavishnu)
-Sümer mitolojisinde
Enki, su, zeka ve yaratmanın tanrısıdır. Sümer tradisyonuna göre tufandan önce yedi bilge kişi denizden çıkıp şehirlere dağılmış ve oralarda insanlığa uygarlığı öğretmişler.Enki'nin resimlerinde keçi ve balık sıklıkla kullanılmıştır. Balık figürü zaman içinde su ya da nehire dönüşmüştür, bu yüzden nehirli tanrı da denilir.
-Mezopotamya mitolojisinde
Enbilulu, nehir ve kanal tanrısı
Enki, Dicle Nehri ve su tanrısı
Marduk, su ile ilgili tanrı
Şırşır, denizcilerin tanrısı ve boatmen
Nammu, ilkel deniz tanrıçası.
Tiamat, tuzlu su ve kaos, anne tanrıça
Apsu, tatlı su tanrısı, tüm diğer tanrıların babası
Asherah, "O Deniz üzerine yürür "Ana Tanrıça.
-Simyada ise;
Balık gizli maddenin sembolüdür. Bunun yanında simya sembolizminde bir nehirdeki iki balık suda eriyen iki madde olan sülfür ve cıvayı temsil ederler.
**************************
Tüm bunlarla birlikte geleneksel Türk Dini içerisinde su kitlelerinin kutsiyet kazandığını görürüz.
Türkler suyun "izi" sinin yani sahibinin veya ruhunun bulunduğuna inanmaktaydılar.Ancak yine de bir su ilahından söz etmek mümkün gözükmemektedir.Bu bağlamda "yer-su" tabirinden söz edilmektedir. Sulara,dağlara,ağaçlara atfedilen kutsiyet,"yer-su" inancının sonucu oluşmuştur.Fakat bunlar Gök tanrıya bağlı görülmüştür.
-Şamanizmde de birçok yer-su kültünü bulunur.Şamanizm’de ırmaklar, göller, kayalar ve doğadaki tüm cansız varlıkların da ruh sahibi olarak görüldüğü düşünüldüğünde, yer su ruhlarının ne kadar çok ve çeşitli olabileceği kolayca anlaşılır.
Genel anlamda suyu tanrılaştıran yada kutsal kabul eden tüm bu inançların kökeninde hem parçalayan,hem doğuran,hem de öldüren,hem de yaşam veren suya karşı iki yönlü bir çekim duyguunun varlığı dikkati çekmektedir.
Suyla gelen tufan yenilenmeyi sembolize eden bir motiftir.
"Hayat suyu" bir çok inançta ve gelenekte görülmektedir.Yağmuru totem sayan kabilelere rastlanmıştır.
Su kutsama ve büyü yapma amacı ile de kullanılmıştır.Arındırıcı ve temizleyici niteliği dolayısıyla su ayin ve ritüellerde ön koşul olmuştur.Yine arınmanın basit bir su serpme şeklinde yapılması da mevcuttur.
Hinduizmde nehirler temizliği temsil eder.Bu bakımdan Ganj nehri insanların tüm hata ve kusurları yok edici özelliğe sahip kabul edilmektedir.
Ağaç ise Hindistan da Yakın Doğuda su ile olan yakın ilşkisinden dolayı yaşamı sembolize eder..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder