ÇİNGENELER
ROMAN KÜLTÜ
ROMAN KÜLTÜ
Dünyaya Hindistan’dan yayıldıklarına kesin gözüyle bakılıyor.
Göçebe bir halk. Ama yüzyılımızda belki de sınırların kapatılması, pasaport-vize zorunlulukları onları yerleşik toplum olmaya yöneltmiştir.
Göçebe bir halk. Ama yüzyılımızda belki de sınırların kapatılması, pasaport-vize zorunlulukları onları yerleşik toplum olmaya yöneltmiştir.
Çingenelerin dininin olmadığı ileri sürüldüğü gibi, bulundukları ülkenin dinine uydukları da söyleniyor. İslam ülkesinde müslüman olan çingeneler, Hristiyan bir ülkeye göç ettiklerinde bu defa Hristiyan olıuyorlarmış. Ama dindar değil, dine lakayt olarak sahip olurlarmış. Bu da dini baskılardan korunmak amacıyla zorunlu kalarak münafıklığı seçtiklerini gösteriyor. Bunun yanında özellikle yerleşik olanlardan gönülden dine bağlı olup ibadetlerini yapanlar da çok.
Çingeneye; “Tanrı seni niye çingene olarak yarattı” diye sorulduğunda;
“Yemek, içmek, dans etmek ve uyumak için” cevabını verirmiş.
“Yemek, içmek, dans etmek ve uyumak için” cevabını verirmiş.
Hinduizmle irtibatlı olduğu düşünülen inançları da var:
Yüce Tanrı Baro Devel ve düşmanı “o bengh”. O Beng, insanları kandıran, yoldan çıkaran şeytana eşdeğer olarak düşünülebilir. Pis olarak nitelenir. Pislik ve temizlik çingenelerde büyük önem arzediyor. Çingene olmayanlar pistir. Adet gören, doğum yapan kadınlar da. Hatta kadınların belden aşağısı pis olarak kabul edilir. Çingene erkekleri “gaco” dedikleri yabancı erkeklerin girdiği göl ya da akarsuda yıkanmazlar. Kadınların girdiği suda da.
Yüce Tanrı Baro Devel ve düşmanı “o bengh”. O Beng, insanları kandıran, yoldan çıkaran şeytana eşdeğer olarak düşünülebilir. Pis olarak nitelenir. Pislik ve temizlik çingenelerde büyük önem arzediyor. Çingene olmayanlar pistir. Adet gören, doğum yapan kadınlar da. Hatta kadınların belden aşağısı pis olarak kabul edilir. Çingene erkekleri “gaco” dedikleri yabancı erkeklerin girdiği göl ya da akarsuda yıkanmazlar. Kadınların girdiği suda da.
Gaco ile evlenen bir çingene kızı da pis olarak nitelenir. Bu yüzden kabile içi ve akraba evliliği yaparlar.
“Desleskri-Day” dedikleri ana tanrıçaya inanırlar. Ana tanrıçanın yanında Hinduizmle benzer şekilde diğer tanrıçalara da inanırlar. Tanrıçaların merkezinde dünyanın yaratıcısı, koruyucusu ve yokedicisi olan “Durga” adlı tanrıça bulunmaktadır.
Ruhlara ve cinlere de inandıkları için geceleri dışarı çıkmazlar. Bilhassa mezarlıklardan uzak dururlar.
Ruhlara ve cinlere de inandıkları için geceleri dışarı çıkmazlar. Bilhassa mezarlıklardan uzak dururlar.
Cehenneme inanırlar ve kötü insanların 1,5 ay boyunca yakılarak terbiye edileceğine inanırlar.
Geçimlerini kalaycılık, sepetçilik vs. zanaatlerle, falcılık, hurdacılık, çöp toplama, çalgıcılık vb. işlerle sağlarlar.
Dünyadaki ortak özellikleri zanaatçiliktir. Hırsızlıkla, yankesicilikle gelir sağlayanları da çoktur.
Dünyadaki ortak özellikleri zanaatçiliktir. Hırsızlıkla, yankesicilikle gelir sağlayanları da çoktur.
Hindistan’dan göçlerinin sebebi olarak müslümanların seferleri ve köle olmaktan kaçmaları gösterilirse de tartışmalıdır.
Dünyada ençok aşağılanan, ezilen ve katledilen toplum olarak görülürler. Naziler tarafından Yahudilerden sonra en fazla katledilen toplumdurlar.
Dünyada ençok aşağılanan, ezilen ve katledilen toplum olarak görülürler. Naziler tarafından Yahudilerden sonra en fazla katledilen toplumdurlar.
Şarap sanki kutsal bir içki gibi çingenelerde.
Cenaze törenleri de ilginç. Cenaze evi düğün evi gibi süslenirmiş.
Cenaze törenleri de ilginç. Cenaze evi düğün evi gibi süslenirmiş.
Çingene dili Hint-Avrupa dil ailesine mensup olup, Çingeneler Hindistan kökenli olduğu için Hint dilleriyle yakından akraba imiş. Dünyadaki tüm çingenelerin bölge bölge farklılıklar olsa da ortak diliymiş.
Birkaç örnek:
But baxt thaj sastipe!….. Bol şans ve Sağlık dilerim.
Me mangav tuke baxt!…. bol şans dilerim
Baxtalo drom!…. Şanslı yollar! (bir iyi dilek)
Me voliv tu!…. seni seviyorum.
baxt, sastimus!…. sağlık ve başarılar
Me mangav tuke baxt!…. bol şans dilerim
Baxtalo drom!…. Şanslı yollar! (bir iyi dilek)
Me voliv tu!…. seni seviyorum.
baxt, sastimus!…. sağlık ve başarılar
Nais tuke vas lache nevi pena!…. bu güzel haber için teşekkür ederim.
Si e kerdo!… bu tamamdır
Familia!…. aile
Phral!….. baba
Phen!…… kızkardeş
Mishto avilan!…… hoşgeldin
Lacho deves!….. iyi günler
Lachi rat! … iyi geceler
Miro anav!….. benim adım…
San tu Rom?…. çingene misin?
Sar mai san?….. nasılsın?
Mishto sim!… Ben iyiyim
Ha tuke! ….. ya sen?
Phral!….. baba
Phen!…… kızkardeş
Mishto avilan!…… hoşgeldin
Lacho deves!….. iyi günler
Lachi rat! … iyi geceler
Miro anav!….. benim adım…
San tu Rom?…. çingene misin?
Sar mai san?….. nasılsın?
Mishto sim!… Ben iyiyim
Ha tuke! ….. ya sen?
Me kamav te khelav!…. dans etmek istiyorum.
So nevo? ….. hangisi yeni?
Shai to gilabav thaj te khelav!…. şarkı söyleyelim ve dans edelim
Shai te hav thaj te piav!…. yiyelim ve içelim.
Shai te hav thaj te piav!…. yiyelim ve içelim.
Londra’da 1971′de düzenlenen Birinci Dünya Çingeneler Kongresi’nde Çakra (Chakra) Çingenelerin sembolü, Gelem Gelem (ya da Djelem Djelem) adlı şarkı da ulusal marşları olarak kabul edilmiştir. Artık bir bayrakları da var.
Çingenelerde başkasının saçını okşama durumunda, okşanandaki gücün okşayana geçeceğine inanılıyor.
O yüzden çocuklar başları okşanmak istendiğinde başını çekiyor.
Çingenenin birine ayakkabıyla vurulması en büyük hakaret olarak algılanıyor.
Sabah sol ayağı ile yataktan kalkan kişinin kavga etmeyeceğine, gece aynaya bakan genç kızın gurbete gelin gideceğine de inanılıyor.
O yüzden çocuklar başları okşanmak istendiğinde başını çekiyor.
Çingenenin birine ayakkabıyla vurulması en büyük hakaret olarak algılanıyor.
Sabah sol ayağı ile yataktan kalkan kişinin kavga etmeyeceğine, gece aynaya bakan genç kızın gurbete gelin gideceğine de inanılıyor.
Çingene mitolojisine göre esmer tenli yaratılışlarının nedeni ise şöyle:
“Tanrı yeryüzünde yaşayacak olan insan mahlukunu yaratma işini bitirdiğinde, biraz da cennet balçığı alıp biçimlendirerek, kızartmaya karar verdi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder