İRLANDAYA İNSANİ OSMANLI YARDIMI
Büyük Osmanlı devleti…
4 bin 500 kilometre uzağında, tarih boyunca iyi veya kötü yönde hiç karşı karşıya gelmediği bir millete yardım edecek kadar büyük bir devletti…
Yıl 1845… İngiltere tarafından sömürge gibi yönetilen İrlanda tarihe Gorta Mór yani büyük açlık olarak geçen kıtlık ile karşılaşır… O dönem İrlanda’nın en önemli geçim kaynağı patatesti.. Adanın tarım topraklarının tümü, yaklaşık 10 bin İngiliz’in elindeydi. Bunlar, bu toprakları 600 bin İrlandalı çiftçiye kiralıyor, aldıkları yüksek rantlarla İngiltere’de lüks içinde yaşıyorlardı. Amerika’dan sızan zehirli bir mikroskobik mantar ile ülkenin en temel gıda maddesi olan patates ürününün üçte biri yok olunca ülkede kıtlık başladı… Aylar geçtikçe kalan patatesler tarlada çürüdü ve aç halkın tohumlukları da yemesi ile kıtlık 1847’de zirveye ulaştı…
Kıtlık kitlesel ölümlere ve göçlere neden oldu… 7 yıl süren kıtlığın ardından o dönem 8 milyon olan nüfusun 5 milyona gerilediği belirtiliyor… Kıtlığın insanların hayatını etkilemesi ile ülkede ayaklanmalar başladı… Britanya’dan ayrılarak bağımsız bir İrlanda hayalleri kuranlar bile oldu…
Bu kadar zor durumda kalan ülkeye ne sömürgesi altındaki Britanya ne de diğer ülkeler yeterli yardımda bulunmuyordu.. İrlandalılara yardım eli kendilerinden 4 bin 500 kilometre uzakta bulunan bir yerden, Devlet-İ Aliyye’den uzandı.. Osmanlı’nın o günlerde yaşadığı ekonomik sıkıntılara rağmen 1847 yılında Sultan Abdülmecid Han, Britanya Kraliçesi Victoria’ya yardım etme talebinde bulundu…
Üzerinden güneş batmayan imparatorluk Britanya’nın sadece 2 bin pound yardımda bulunduğu ülkeye Sultan Abdülmecid 10.000 pound yardımda bulunmayı teklif etti.. Ancak Kraliçe Victoria bunu hazmedemedi ve yardımın kendisinin İrlanda’ya yaptığı yardımdan çok daha fazla olduğunu, bu yüzden yapacağı yardımı azaltmasını istedi. Bunun üzerine Sultan Abdülmecid bin pound yardım gönderdi…
Devleti Aliyeyi Osmaniye nakdi yardımla yetinmedi… Ülkeye tahıl, tohum ve gıda malzemeleri yüklü beş insani yardım gemisi gönderdi. İngiltere bunu da engellemek istedi. Ancak Osmanlı gemileri yardımları başkent Dublin’de 50 kilometre uzaklıktaki Drahoda Limanı’na boşaltmayı başardı. Osmanlının yardımları ile birçok kişi ölümden kurtuldu…
İrlanda’daki asilzadeler ve halk da padişaha bu jestinin karşılığı olarak teşekkür maksadıyla bir mektup yolladı. Mektubun aslı, Topkapı Sarayı Müzesi’nde bulunuyor.
Zat-ı şahaneleri Osmanlı Mülkünün Sultanı Abdülmecid Han’a, aşağıda imzası bulunan biz İrlanda eşrafı, siz zat-ı devletlerinin mağdur ve perişan İrlandalılara karşı gösterdiğiniz alaka ve geniş kereminiz dolayısıyla minnet ve en derin şükranlarımızı arz için müsaade istirham ediyoruz. Yine ahalimiz adına ihtiyaçlarımızın görülmesi için siz zat-ı şahaneleri tarafından yapılan bin sterlinlik nakdî yardım sebebiyle teşekküre cesaret eyliyoruz…
Bu mektuptan 163 yıl sonra bu kez sözlü teşekkür geldi… Dönemin İrlanda Cumhurbaşkanı Mary Mcaleese 2010 yılında Ankara’yı ziyaret etti. “İrlanda halkı bu eşine az rastlanır bonkörlük girişimini asla unutmadı.” dedi.
Mcaleese: 19. Yüzyılda ulusumuz kıtlığa bir milyon kurban verdi. Bugün bize yardım eden Türkleri hala unutmadık. Sultanınız bize 5 gemi dolusu gıda maddesi yolladı. Drahoda kentinde bu yükler boşaltıldığında halk o kadar minnettar kaldı ki güzel ay ve yıldız sembolünü kendi sembolleri arasına kattı.
İrlandalılar yapılan yardımları tarih boyunca unutmadı. 1923 yılında Lozan’da görüşmelerde tüm ülkelere karşı Türkiye’yi desteklediler… Ünlü şairimiz Yahya Kemal ile İrlanda temsilcisi arasında da ilginç bir diyalog yaşandı…
Yahya Kemal; ‘Herkes bizim aleyhimizdeyken, siz her seferinde lehimize oy kullanıyorsunuz; bunu niçin yapıyorsunuz?’ diye sordu. İrlandalı temsilci Yahya Kemal’e’. Biz bir yandan açlık ve kıtlıktan kırılıp, bir yandan salgın hastalıkla boğuşurken diğer Avrupalılardan hiçbir yardım ve destek görmedik. Ama sizin Osmanlı dedeleriniz, yardım olarak hem para hem de gemiler dolusu erzak gönderdiler. O zor günlerde bize insanca, dostça uzanan eli asla unutamayız. Siz her zaman desteklenmeye lâyık bir milletsiniz; bunu çok iyi hak ediyorsunuz!'” diye cevap verdi.
İrlanda’da Osmanlı yardımının etkisi her zaman büyük oldu…
1995 yılında şehrin 800. Kuruluş yıldönümünü kutlayan Drogheda Belediyesi’nce yaptırılan plâket, Türk gemicilerin misafir edildiği eski belediye sarayının duvarına çakıldı…
Şehrin ve ülkenin ünlü futbol kulübü Drogheda United’ın simgesinde ise Ayyıldız kullanıldı. Takma ismi Türkler olan Drogheda takımı 1919 yılında kuruldu ve 2010 yılında da Trabzon ile kardeş kulüp oldu…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder